Donald Trump’ın Çin ile yeniden alevlenen ticaret savaşı, bu hafta Washington’da düzenlenen IMF ve Dünya Bankası toplantılarının gündemini gölgede bıraktı. Finans dünyasının önde gelen isimleri, küresel ekonominin Trump’ın gümrük vergisi hamlelerine rağmen gösterdiği dayanıklılığı tartışmaya hazırlanıyordu. Ancak ABD Başkanı’nın Çin ürünlerine yüzde 100 oranında ek vergi tehdidi, piyasaları sarsarak tüm planları altüst etti.
DÜNYA EKONOMİSİNİN İKİ DEV AKTÖRÜ
Uluslararası Para Fonu (IMF) ve Dünya Bankası’nın yıllık toplantılarında, Trump’ın Çin’in nadir element ihracatına getirdiği yeni kısıtlamalara misilleme sözü verip vermeyeceği sorusu artık gündemin merkezinde. Dünya ekonomisinin iki dev aktörü arasındaki gerilimin yeniden tırmanması, beş aydır süren kırılgan ateşkesi tehdit ediyor.
TRUMP-Şİ CİNPİNG GÖRÜŞMESİ
Washington ve Pekin, son dönemde gümrük vergilerini üç haneli seviyelerden aşağı çekmiş, bu da IMF’nin küresel büyüme tahminlerinde yukarı yönlü revizyona yol açmıştı. Trump ile Çin Devlet Başkanı Şi Cinping’in bu ay içinde yapması planlanan görüşme, ilişkilerde bir yumuşama beklentisi yaratmıştı. Ancak Trump’ın bu görüşmeyi iptal etmekle tehdit etmesi ve “çok büyük bir vergi artışı” açıklaması, piyasaları bir kez daha dalgalandırdı.
Cuma günü Çin’in misilleme adımı da tansiyonu düşürmedi. Pekin yönetimi, Çin yapımı ya da Çin sahipli gemilere yönelik yeni ABD liman ücretlerini, ABD yapımı veya ABD merkezli fonların en az yüzde 25’ine sahip olduğu gemiler için benzer vergilerle karşıladı. Bu adım, iki ülke arasındaki ekonomik çekişmeyi bir kez daha tırmandırdı.
WASHINGTON’DAKİ EKONOMİ ZİRVESİ
Bu hafta Washington’a 190’dan fazla ülkeden maliye bakanları ve merkez bankası başkanları dahil 10 binden fazla katılımcı geliyor. Toplantılarda ABD’nin tavrı yakından izlenecek. Eski IMF Strateji Direktörü ve Atlantic Council uzmanı Martin Muehleisen, Trump’ın tehditlerinin pazarlık gücü elde etme amaçlı olabileceğini ancak toplantılara belirsizlik ve volatilite katacağını söylüyor.
“Umarım aklıselim galip gelir,” diyen Muehleisen, “Eğer Trump Çin ürünlerine yeniden yüzde 100 vergi getirirse, bu durum piyasalar açısından ciddi acı anlamına gelir” ifadelerini kullandı. Trump’ın açıklamaları, yapay zekâ yatırımlarının aşırı değerlenme yarattığı borsalarda zaten tedirgin olan yatırımcıları endişelendirdi ve aylardır görülmeyen büyüklükte bir satış dalgasını tetikledi.
ÇİN’İN TRUMP’A KARŞI ELİNDEKİ AVANTAJ
Çin’in nadir elementler üzerindeki küresel hakimiyeti, Pekin’e Trump karşısında belirli bir avantaj sağlıyor. Ancak Muehleisen’e göre, Çin de üç haneli tarifelerin yeniden yürürlüğe girmesini istemiyor. “Pekin’in bu koşullarda ticaret savaşını tırmandırmak gibi bir çıkarı yok,” diyor.
ABD-ÇİN GÖRÜŞMELERİ BİTTİ Mİ?
ABD Hazine Bakanı Scott Bessent’in bu hafta Çinli yetkililerle bir araya gelip gelmeyeceği belirsizliğini koruyor. Hazine Sözcüsü, Bessent’in ikili görüşme takvimine ilişkin yorum yapmayı reddetti.
Gerilimin tırmanmasından önce, IMF Başkanı Kristalina Georgieva küresel ekonominin birçok şoka rağmen dayanıklılığını koruduğunu vurgulamıştı. Georgieva, Reuters’a verdiği demeçte “Dünyada somut bir direnç görüyoruz ancak bu olağanüstü belirsizlik döneminde aşağı yönlü risklerin hâlâ ağır bastığını da söylemek gerekiyor. Bu nedenle fazla rahatlamayın,” ifadelerini kullanmıştı. IMF, temmuz ayında 2025 küresel büyüme tahminini 3,0’a yükseltmişti.
Trump’ın ticaret savaşını yeniden alevlendirmesi, IMF ve Dünya Bankası toplantılarını sadece ekonomik değil, aynı zamanda siyasi bir sahneye de dönüştürmüş durumda. Katılımcılar artık yalnızca küresel büyüme tahminlerini değil, Washington’un uluslararası ekonomik kurumlar üzerindeki etkisini de tartışıyor. Eski IMF yetkilisi Muehleisen, “Fon hâlâ çok taraflı bir kurum mu, yoksa ABD Hazine Bakanlığı’nın bir uzantısına mı dönüşüyor?” diye soruyor. “Bu hafta bu sorunun cevabı aranacak.”
