Mikroplastiklerin çevremizdeki her alanda bulunduğu, birçok araştırma ile ortaya konan bir gerçek. Ancak bilim insanlarının yaptığı yeni bir araştırma, bu tehlikeli mikroplastiklerin sadece denizlerde, dağlarda ve okyanuslarda bulunmadığını, aynı zamanda sofralarımıza kadar girebileceğini gösterdi. Plymouth Üniversitesi’nden bir araştırma ekibi, sebzelerin yenilebilir kısımlarında mikroplastiklerin bulunduğunu tespit etti ve bu durum, sebze tüketimiyle ilgili ciddi bir endişe kaynağı demek.
Bilim insanları, mikroplastiklerin bitkilerin büyüme sürecinde nasıl bir yol izlediğini anlamak amacıyla, turp üzerinde deneyler yaptı. Mikroplastiklerin, çapları santimetrenin milyonda biri kadar küçük olan nanoplastik parçacıkları şeklinde, bitkinin köklerine girerek zamanla bitkinin yenilebilir kısımlarına taşınabildiği belirlendi. Turp üzerine yapılan bu çalışma, yalnızca bu sebzeye özgü bir durumun söz konusu olmadığını, mikroplastiklerin farklı sebzelere de geçebileceğini gösteriyor. Araştırmanın başyazarı Dr. Nathaniel Clark, “Bu bulgular, sadece turpla sınırlı kalmıyor; başka sebzelerde de benzer bir durumun yaşanabileceği anlamına geliyor” şeklinde bir açıklama yaptı.
Turplardan insanların sofralarına uzanan yolculuk
Araştırmacılar, mikroplastiklerin bitkilere nasıl geçtiğini anlamak amacıyla hidroponik bir sistem kullanarak turpları yetiştirdi. Bu sistemde, turpların kökleri mikroplastik içeren bir çözeltiyle doğrudan temas etti. Beş gün süren gözlemler sonucunda, mikroplastiklerin yaklaşık yüzde 25’inin turpun yenilebilir kök kısmına, yüzde 10’unun ise filizlere kadar ulaştığı tespit edildi. Dr. Clark, “Bitkilerin köklerinde, Casparian şeridi adı verilen bir bariyer bulunur. Bu bariyer, çoğu zararlı maddeyi süzme görevi görür. Ancak, bu çalışma, nanoplastiklerin bu bariyeri geçebildiğini ve bitkilerde birikerek, onları tüketen canlılara geçiş yapabileceğini ilk kez gösteriyor” dedi.
Bu bulgular, mikroplastiklerin yalnızca denizlerdeki balıklar ve yumuşakçalarda değil, aynı zamanda kara ve tarım ürünlerinde de ciddi bir sorun haline geldiğini gösteriyor. Dünya üzerinde yapılan çok sayıda araştırma, mikroplastiklerin hemen her alanda bulunduğunu tespit etti. Ancak bu araştırma, mikroplastiklerin bizim doğrudan tükettiğimiz gıdalarda da bulunmasının, bugüne kadar düşündüğümüzden çok daha yaygın ve derin bir sorun olabileceğini gösteriyor.
Mikroplastikler neden tehlikeli?
Mikroplastiklerin insan sağlığına olası etkileri konusunda henüz net bir bilimsel sonuca varılmamış olsa da, artan araştırmalar bu maddelerin zararlı olabileceğine işaret ediyor. Plastikler, genellikle toksik ya da kanserojen olan kimyasallar içeriyor ve bu kimyasalların vücutta birikmesi, organlara zarar verme potansiyeli taşıyor. Kemirgenler üzerinde yapılan çalışmalarda, yüksek seviyelerde mikroplastik maruziyeti bağırsaklar, akciğerler, karaciğer ve üreme sistemi gibi organlarda hasara yol açabiliyor. İnsanlar üzerinde yapılan erken araştırmalar ise, mikroplastiklerin kardiyovasküler hastalıklar ve bazı kanser türleriyle bağlantılı olabileceğine dair bazı bulgulara işaret ediyor.
