Romatoid Artrit İle Yaşamak Hakkında Bilinmesi Gereken 10 Şey
Seher Alp
5 min read
İltihaplı Romatizma, yani tıbbi ismiyle romatoid artrit (eklem romatizması), kronik bir inflamatuar bozukluktur. Bu bozukluk kimi bireylerde cilt, gözler, akciğerler, kalp ve kan damarları dahil olmak üzere çok çeşitli beden sistemlerine ziyan verebilir.
Bu, günlük aktivitelerinizi engelleyebilecek aşağıdaki tecrübelerle sonuçlanır:
- ağrı
- kızarıklık yahut renk değişikliği
- iltihap
RA tedavisi, semptomlarınızı düzgünleştirmek ve eklemlerinizi ve organlarınızı kalıcı yaralanmalardan korumak için kıymetlidir. Diğer otoimmün durumlar üzere RA da karmaşık bir hastalıktır. Bununla birlikte, hayat kalitenizi düzgünleştirmeye yardımcı olabilecek RA’nın çeşitli istikametlerini yönetmenize yardımcı olmak için yapabileceğiniz şeyler vardır.
BİLİNMESİ GEREKEN 10 ŞEY
1. RA, ERKEN EVRELERDE, SEVDİKLERİNİZE AÇIKLAMANIZ GEREKEBİLECEK GÖRÜNMEZ BİR HASTALIK OLABİLİR
RA, aşağıdakiler üzere fizikî ve duygusal sıhhatinizi etkileyebilecek altta yatan iltihaplanmadan kaynaklanır:
- ağrı
- tükenmişlik
- sertlik
Arkadaşlarınız ve sevdiklerinizle durumunuz hakkında açık olmak değerlidir, zira neler yaşadığınızı “göremeyebilirler”. Durumunuzu ve gereksinimlerinizi açıklayarak size daha âlâ takviye olabilirler.
2. RA, YAŞLANDIKÇA SİZİ FARKLI BİÇİMDE ETKİLEYEBİLİR
RA en sık 25-45 yaş ortası bayanlarda görülürken, bu durumun her yaştaki bayan ve erkekte gelişebileceğini gösterdi. RA, temel olarak eklemlerinizdeki ağrı ve iltihaplanma ile karakterize olmasına karşın, yaşlandıkça farklı ilerleme düzeyleri geliştirebilirsiniz – bu çeşit değişiklikler, başlangıçta 20’li yahut 30’lu yaşlarınızda RA teşhisi konduysa daha kıymetli olabilir .
Örneğin, şunları görebilirsiniz:
- yorgunluk nedeniyle günlük vazifeleri tamamlamak için daha fazla vakte muhtaçlık duyar
- unutkanlığı daha sık yaşama eğilimi
- belki eskisinden daha erken yatarak daha fazla uykuya gereksiniminiz var
- bir gün sonra daha fazla dinlenmeye gereksinim duyar
- denemiyor olsanız bile kilo veriyorsunuz
3. TIPKI ANDA HEM RA HEM DE LUPUS OLMASI MÜMKÜNDÜR
Lupus, diğer bir otoimmün durum tipidir ve örtüşme sendromu olarak isimlendirilen RA ve lupus semptomlarının birlikte ortaya çıkması mümkündür. Her iki durumun da emsal eklem semptomları vardır, lakin lupus ayrıyeten şunlara da neden olabilir:
- deri döküntüleri yahut ülserler
- böbrek sorunları
- azalmış kan hücreleri ve trombositler
Hem RA hem de lupus inflamasyona dayalıdır, bu nedenle tedaviler misal olabilir. Bununla birlikte, RA semptomlarının uygunlaşması ve lupusun alevlenmesi mümkündür. Lupusun tanımlanması daha sıkıntı olabileceğinden, sistemli muayeneler ve kan çalışması için hekiminizle randevu almanız değerlidir.
4. FİBROMİYALJİNİZ DE OLABİLİR
Hem fibromiyalji hem de RA , yorgunluk ve ağrı dahil benzeri semptomlara sahiptir. Bununla birlikte, RA eklem ağrısı ve iltihaplanmaya da neden olur ve farklı ilaç sınıflarıyla tedavi edilebilir.
Fibromiyalji ise daima ağrıya neden olabilir. Ayrıyeten, RA ilerleyici bir otoimmün durum olsa da, fibromiyalji vakitle kesinlikle kötüleşmeyen kronik bir durumdur. RA’ya sahip olmak, fibromiyalji geliştirme riskinizi de artırabilir. Artrit Vakfı’na nazaran, araştırmacılar insanların yüzde 20 ila 30’undan fazlasının fibromiyalji ve RA’ya sahip olduğunu iddia ediyor.
Fibromiyaljinin öteki belirtileri şunlardır:
- baş ağrısı
- depresyon yahut anksiyete
- irritabl bağırsak sendromu (IBS)
- sıcaklık, ses ve ışıktaki değişikliklere duyarlılık
- uyku eksikliği
- tükenmişlik
Fibromiyaljinin tedavisi olmasa da semptomlarınızı şu halde yönetmenize yardımcı olabilirsiniz:
- yeterince derin uyku almak
- stresle başa çıkma
- meditasyon üzere rahatlama teknikleri
5. İDMAN AĞRI İDARESİNE YARDIMCI OLABİLİR
Düzenli idman, genel sıhhatinizi ve esenliğinizi güzelleştirmeye yardımcı olur, lakin RA ile ilgili ağrınız olduğunda başlamak güç olabilir. Bununla birlikte, idman, RA ile yaşarken genel ağrı idaresine yardımcı olabilir, bilhassa bir rutindeyken.
Egzersiz yapmaya yeni başladıysanız hekiminizden yardım isteyin. Her gün yürüyerek başlayabilir ve akabinde arayı ve suratı kademeli olarak artırabilirsiniz. Yoga ve tai chi üzere direnç ve esneklik antrenmanları de RA ağrısını hafifletmeye ve hareketliliği artırmaya yardımcı olabilir.
6. DİNLENME İDMAN KADAR ÖNEMLİDİR
Düzenli idman yapmanızı, lakin RA’nız alevlendiğinde daha fazla dinlenmenizi önerir. Çok fazla idman, bilhassa RA alevlenmeleri sırasında iltihabı artırabilir ve semptomlarınızı daha da kötüleştirebilir. Nizamlı dinlenme de yorgunluğu azaltabilir.
En âlâ seçeneğiniz bedeninizi dinlemek. Aşağıdaki durumlarda dinlenme günü geçirmeyi yahut antrenmanınızı hafif yoga esnemeleri ile değiştirmeyi düşünebilirsiniz:
- bitkin hissetmek
- sert hissetmek
- çok fazla acı çekmek
7. YORGUNLUK VE ‘BEYİN SİSİ’ GERÇEKTİR, LAKİN BUNU DİREKTÖRÜN YOLLARI VARDIR
Yorgunluk, RA’nın yaygın bir semptomudur ve ayrıyeten yeni bir alevlenmeyi de gösterebilir. RA yorgunluğu ile gün boyunca bitkin ve zayıf hissedebilirsiniz, lakin kesinlikle uykulu hissetmeyebilirsiniz. Çok yorgunluk, “beyin sisi”nin iki belirtisi olan konsantre olmayı yahut bilgiyi hatırlamayı da zorlaştırabilir.
Yorgunluk tedavi ile hafiflese de, bu semptomu uzun vadede yaşamak mümkündür. Yorgunluk ve beyin sisiyle savaşmaya yardımcı olabilirsiniz:
- geceleri sistemli bir uyku programına bağlı kalmak
- gün boyunca gereğince idman yapmak
- dengeli bir diyet yemek
8. GERİLİM İDARESİ ÇOK ÖNEMLİDİR
Stres, RA alevlenmesi geliştirme riskinizi artırabilir ve ayrıyeten fibromiyalji üzere öbür durumlarınızı daha da kötüleştirebilir.
Düzenli antrenman ve gevşeme teknikleri, geriliminizi yönetmenize ve iltihaplanmayı azaltmanıza yardımcı olabilir. Aşağıdakiler için her gün kendinize vakit ayırmanız kıymetlidir:
- kısa bir yürüyüşe çık
- meditasyon yapmak
- rahatlatıcı müzik dinle
9. BİR RUH SIHHATİ UZMANINDAN NE VAKİT YARDIM İSTEYECEĞİNİZİ BİLİN
Ara sıra RA kaynaklı gerilim tipik olsa da, aşağıdaki uzun periyodik tecrübeler bir zihinsel sıhhat durumunu gösterebilir:
- kızgınlık
- korku
- umutsuzluk
- üzüntü
Kendiniz üzere hissetmiyorsanız ve olağanda yapmaktan hoşlandığınız en sevdiğiniz etkinliklere olan ilginizi kaybettiyseniz, yardım için bir akıl sıhhati uzmanıyla konuşun.
10. KİLO İDARESİ SEMPTOMLARI VE HASTALIĞIN İLERLEMESİNİ AZALTABİLİR
Obezite RA progresyonu yaşama riskini artırabilir. Gerekirse, kilo vermek RA ilerlemesini azaltmaya ve semptomlarınızı azaltmaya yardımcı olabilir.
Kilo kaybı ayrıyeten muhakkak eklemlerdeki ağrıyı hafifletmeye yardımcı olabilir, bilhassa:
- geri
- kalçalar
- dizler
